Emotioneel evenwicht – basis voor gezondheid & welzijn

Hoe beginnen we elke dag met plezier en een goed humeur, hoe blijven we in contact met onszelf en luisteren we naar onze innerlijke stem? Hoe blijven we in elke situatie kalm en positief, en geven we onze eigen ervaringen en gevoelens daarbij een plek – kortom: hoe zorgen we ervoor dat we ons op alle fronten, zowel lichamelijk als geestelijk, goed en gezond voelen? In deze blogpost geven we je de beste tips van onze ayurvedische experts dr. Richa Shrivastava en vaidya Saurabh Sharma om je innerlijke evenwicht te bewaren of te hervinden.

Gezondheid dankzij emotioneel evenwicht

Wij mensen zijn emotionele wezens. Emoties zijn onlosmakelijk verbonden met onze natuur – en met onze gezondheid.

In de eeuwenoude ayurvedische geschriften vinden we hierover onder meer dit citaat (uit het Sanskriet vertaald): “Een mens wiens dosha’s in evenwicht zijn, wiens agni [spijsverteringsvuur] goed is, wiens dhatu’s [lichaamsweefsels] en mala’s [uitscheidingen] normaal functioneren, en wiens ziel, geest en zintuigen steeds in gelukzaligheid zijn, wordt als gezond beschouwd.” De WHO ziet het hetzelfde en definieert gezondheid als “een toestand van volledig fysiek, geestelijk en sociaal welbevinden [...]”.

We spreken dus pas van een optimale gezondheid als het niet alleen ons lichaam, maar ook onze psyche, onze geest en onze ziel goed gaat, en we ons op alle fronten goed voelen. En die optimale gezondheid kunnen we vanuit ayurvedisch oogpunt enkel bereiken als we emotioneel in evenwicht zijn en in een pure staat van geluk verkeren.

Dan vinden we rust in onszelf, voelen we ons stabiel en ontspannen en zijn we in staat om zelfs in woelige tijden de kalmte te bewaren.

Hoe beter ons emotionele evenwicht is, hoe meer ons lichaam daar ook van profiteert. Dit wordt onder meer bepaald door de hormoonafgifte via de hypofyse, waarop onze gevoelens eveneens impact uitoefenen. “Emotioneel evenwicht zorgt ook voor lichamelijk evenwicht”, aldus vaidya Sharma.

Dosha-balans als een feel-good factor

Wanneer onze dosha’s uit evenwicht zijn geraakt en een bepaalde dosha te hoog of juist te laag is, heeft dat ook impact op onze gevoelswereld.

Zo zorgt een teveel aan Kapha vaak voor futloosheid, traagheid en droevige gedachten en leidt een voor de Pitta-dosha typische overmaat aan hitte al snel tot ergernis of irritatie.

Als gevolg van ons huidige moderne leven, waarin tijdsdruk, stress en een overvloed aan prikkels eerder regel dan uitzondering zijn, komen Vata-storingen erg veel voor. Wanneer ons brein op volle toeren draait, de ene na de andere gedachte door ons hoofd raast en het ons veel moeite kost de knop om te zetten, wijst dit vanuit ayurvedisch oogpunt vrijwel altijd op een teveel aan Vata. In dat geval is het zaak Vata te kalmeren en de dosha-balans te herstellen.

De juiste dagelijkse routine, een dosha-harmoniserend eetpatroon en op de overheersende dosha afgestemde voedingssupplementen als Vata-, Pitta- en Kapha-Balance kunnen helpen alles weer in balans te brengen.

En goed uitgebalanceerde dosha’s zorgen op geheel natuurlijke wijze voor emotionele stabiliteit.

Een goede dagelijkse routine voor een betere innerlijke balans

Als het erom gaat je goed en gelukkig te voelen, speelt de dagelijkse routine bij Maharishi Ayurveda^® een zeer belangrijke rol. Veel van wat ayurveda ons leert, is vrij eenvoudig in je dagelijks leven in te bouwen. Ons advies: ga stap voor stap te werk. Begin met iets wat je voor je gevoel makkelijk kunt integreren en voeg na verloop van tijd steeds iets nieuws toe. Geheel op je eigen tempo.

Ayurvedische ochtendroutine – waarom vroeg opstaan vrolijk stemt

1. Vroeg opstaan: de beste tijd om op te staan is vóór 6.00 uur. Probeer het eens uit en geniet van de nieuwe mogelijkheden die de vroege ochtend biedt en de veranderingen in je levensgevoel.
2. Reiniging: met een reinigingsritueel in de ochtend help je je lichaam zich van ballast te ontdoen en begint u de dag met een aangenaam fris gevoel.
3. Ochtendwandeling: een korte ochtendwandeling – liefst tussen 6.00 en 10.00 uur, in de vrije natuur – verfrist, verkwikt en doet wonderen voor je humeur. Wandel als het even kan in het vroege ochtendzonnetje. De zon geldt binnen ayurveda namelijk als de beste bron van kracht en energie. De heldere stralen laten de laatste slaap als sneeuw voor de zon verdwijnen en toveren al snel een glimlach op het gezicht. Naast dat het zonnetje ons verwarmt, draagt het ook bij aan onze gezondheid (bijv. dankzij vitamine D) en geeft het ons geluksgevoel een boost.
4. Abhyanga: een dagelijkse zelfmassage met olie heeft niet alleen een ontspannende uitwerking op zenuwen en spieren. Het hele lichaam voelt nadien aangenaam aan.
5. Yoga: nu, na de zelfmassage, is het uitgelezen moment voor enkele yoga-asana’s. Daarmee ontspant je zowel lichaam als geest en verbetert je bovendien je geest-lichaamscoördinatie en fysiologische balans. Kortom: een ware weldaad voor lichaam en ziel.
6. Pranayama’s: deze ayurvedische ademhalingsoefeningen (zie hieronder) brengen lichaam en geest tot rust en zijn daarmee een zeer goede voorbereiding op de ochtendmeditatie.
7. Transcendente meditatie: uit het oogpunt van Maharishi Ayurveda^® is dit een van de beste meditatietechnieken om een dieper gevoel van innerlijke rust te bereiken en de ziel in contact te brengen met de natuur.

Je zult er versteld van staan welke veranderingen alleen al een vaste ayurvedische ochtendroutine teweeg kan brengen in uzelf, je leven en je gevoelswereld. Dr. Richa: “Al deze dingen zorgen samen voor meer ontspanning, rust en emotioneel evenwicht.”

Adem jezelf vrij – ochtendpranayama

Binnen ayurveda kennen we diverse ademhalingstechnieken (pranayama’s) die ons een aangenamer en meer ontspannen gevoel kunnen bezorgen.

Prana staat voor de levenskracht, de levensenergie. De impact van de oefeningen strekt dan ook veel verder dan de ademfunctie alleen. Ze activeren en versterken de levensenergie, ondersteunen natuurlijke, ontspannen ritmes in lichaam en geest en dragen zo bij aan meer gezondheid, evenwicht, geluk en de eliminatie van (emotionele) blokkades.

Probeer bijvoorbeeld eens deze zeer eenvoudige, maar uiterst effectieve ademhalingsoefening:

1. Adem in door beide neusgaten.
2. Sluit dan met de duim van je rechterhand je rechterneusgat af (zie afb. links).
3. Adem nu door het open linkerneusgat heel natuurlijk, rustig en volledig uit.
4. Adem vervolgens door ditzelfde neusgat diep, maar zonder grote inspanning, in.
5. Sluit nu het linkerneusgat af met de ring- en middelvinger van je rechterhand (zie afb. rechts).
6. Adem door het rechterneusgat uit en dan weer in.
7. Herhaal dit, terwijl je steeds van kant wisselt, ongeveer 4-5 minuten.
8. Adem tot slot door beide neusgaten uit.

Het is de bedoeling dat je gedurende de gehele oefening bewust en diep, maar tegelijk natuurlijk, nauwelijks hoorbaar en zonder enige inspanning ademhaalt.

Kijk eventueel, voordat je met de oefening aan de slag gaat, onze webinaropname terug waarin vaidya Saurabh Sharma deze pranayama demonstreert en bovendien kort ingaat op de belangrijkste voordelen van ademhalingsoefeningen (vanaf 09:26 min.).

Probeer het zelf eens uit! Je zult er versteld van staan hoe groot de impact van deze korte, dagelijkse oefening kan zijn.

Rust in jezelf vinden: meditatie

Meditatie is een geweldig middel waarmee je ook op drukke, veeleisende dagen weer tot jezelf kunt komen en diepe innerlijke rust kunt vinden. De binnen Maharishi Ayurveda^® aanbevolen transcendente meditatie (TM^®) is naast zeer eenvoudig en natuurlijk te beoefenen ook nog eens uitzonderlijk effectief, zo blijkt uit meer dan zeshonderd wereldwijde onderzoeken.

De duitse arts dr. med. Ulrich Bauhofer, een van de vooraanstaande ayurvedische specialisten buiten India, concludeerde in zijn proefschrift dat deze meditatietechniek met succes stressreacties in het lichaam vermindert, de hartslag en ademhaling vertraagt, de bloeddruk verlaagt, de bloedtoevoer naar de hersenen verbetert en het vegetatief zenuwstelsel meer in evenwicht brengt.

Dagelijks mediteren schenkt ons buitengewoon diepe innerlijke rust, helderheid en emotionele stabiliteit, en helpt ons zo kalm en ontspannen de uitdagingen van alledag het hoofd te bieden.

Voetmassage, thee en geuren voor optimale ontspanning in de avond

Drink daarbij eventueel nog een kopje kruidige Good Night- of Vata-thee en doe enkele druppels Vata Aromaolie in een diffuser om een serene, rustgevende sfeer te creëren. Geuren spreken niet alleen onze zintuigen aan – ze oefenen via het limbisch systeem ook direct invloed uit op onze gevoelens en kunnen ons zo verfrissen, verblijden of kalmeren.

Positief denken

Een van de fundamentele inzichten van ayurveda is dat we alles wat we geven weer terugkrijgen. Dat geldt ook voor onze gevoelens tegenover andere mensen. Wanneer we onze medemensen positief benaderen en iets goeds voor ze doen, zullen dit soort goede dingen ook onszelf ten deel vallen. Geheel volgens het motto ‘Vasudhaiva Kutumbakam’ – ‘De hele wereld is mijn familie’.

Respect, eerlijkheid, medeleven en betrokkenheid ... Wie een ander goed doet, plukt daar emotioneel ook zelf de vruchten van. De gerenommeerde Amerikaanse ayurvedische arts dr. Robert Schneider, die al jaren onderzoek doet naar gezond ouder worden, beaamt dit.

Wie het lukt zich niet onder druk te laten zetten en de hoop weet te bewaren, zal volgens Schneider niet alleen worden beloond met positievere gevoelens, maar mag zich eveneens verheugen op een langer leven.

Geef daarom ook uw gedachten de zorg en aandacht die ze verdienen. Probeer zelfs op moeilijke momenten zoveel mogelijk ruimte vrij te maken voor positieve gedachten – denk bijvoorbeeld terug aan bijzondere momenten of kijk alvast uit naar een fijn weerzien met vrienden. Merk je dat er een glimlach op je gezicht verschijnt? Gefeliciteerd, dan ben je op de juiste weg!

Rasayana’s voor extra voedingsstoffen

Naast deze vele goede tips zou je ook nog enkele rasayana’s kunnen uitproberen. Bij een teveel aan Vata zijn Vata-Balance, Ashwagandha en Nidra met hun Vata-verminderende kruidenmelanges aan te bevelen:

En tot slot is Maharishi Amrit Kalash een waardevolle rasayana voor elke dag, ongeacht de individuele dosha-balans. Zo waardevol, dat we deze voor onze ayurveda-fans ook tegen een speciale prijs in de vorm van een abonnement aanbieden.

We wensen je veel vreugde, energie, rust en kalmte toe bij alles wat je onderneemt.
Het Maharishi Ayurveda-team

Hartelijk dank aan onze experts dr. Richa Shrivastava en vaidya Saurabh Sharma voor hun deskundige ondersteuning!